Ogün Akkaya
ANKARA – Cumhurbaşkanlığı ve Parlamento seçimleri 14 Mayıs’ta yapılacak. Bu seçimde daha önce olduğu gibi cezaevlerindeki binlerce tutuklu oy kullanacak seçmenin ortasında olacak.
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) cezaevlerindeki tutuklu ve tutukluların nasıl oy kullanacağına ilişkin kararı geçtiğimiz haftalarda Resmi Gazete’de yayımlandı. Karara göre cezaevlerinde kasıtlı hata nedeniyle tutuklu bulunanlar oy kullanamayacak.
14 Mayıs’ta yapılacak seçimlerde tutuklular, hükümlüler (cezası kesinleşip kesinleşmeyenler) ve taksirden hükümlüler oy kullanabilecek. Ayrıca karara göre, tutuklular ve taksirden hüküm giymiş kişiler, cezaevlerinin bulunduğu yerlerde seçim çevresinde oy kullanabilecek.
Ceza İnfaz Sisteminde (CISST) Sivil Toplum Derneği Savunuculuk Koordinatörü Berivan Korkut ile ceza infaz kurumlarında tutukluların oy kullanma hakkı, cezaevlerinde seçimlerin nasıl yapılacağı ve AİHM’nin Türkiye aleyhine önceki kararını tutuklularla ilgili konuştuk. oy hakkı.
‘TÜRKİYE’DE TOPLAM 349 BİN TUTUKLU VE İNŞAATLI MAHKUM VAR’
Cezaevlerindeki kişi sayısına ilişkin veri var mı? Kaç tanesi hüküm giydi, tutuklandı veya hüküm giydi?
Türkiye’de toplam kapasitesi 291 bin 592 olan 399 cezaevi bulunuyor. 1 Mart 2023 itibarıyla 41 bin 614 tutuklu ve 308 bin 279 hükümlü olmak üzere toplam 349 bin 893 tutuklu bulunuyor. 349 bin 893 tutuklunun 123 bin 800’ü açık, 226 bin 93’ü ise kapalı kurumlarda bulunuyor. Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün (CTE) açıkladığı rakamlar hükümlü ve tutuklu sayısını veriyor. Hüküm giymiş mahkumların sayısına ilişkin ayrıntılı veriler CTE tarafından sağlanmamıştır.
Berivan Korkut‘İKNA EDEN KİŞİLER VE İHMAL EYLEMLERİNDEN CEZALANDIRILMIŞ İKNA EDENLER OY OY VEREBİLİR’
14 Mayıs’ta yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekilliği seçimlerinde bu kişilerden kaçı oy kullanabilecek? Hangi mahkumlar oy kullanamayacak?
Türkiye cezaevlerinde tutuklu bulunan hükümlülerin oy kullanma hakkına ilişkin yasal düzenleme ve YSK’nın 24. 21 Aralık tarihli 590. O zamandan beri herhangi bir yasal düzenleme yapılmadı. Bu karara göre tutuklu, hükümlü ve taksirden hüküm giyenler oy kullanabilecek. Türkiye’deki ceza hukukuna göre taksirli ve kasti fiilleri farklı başlıklar altında ele almaktadır. Bu kabahatler en basit şekilde şöyle sıralanabilir; Özen ve dikkat yükümlülüğüne aykırı fiil taksir suçudur, fiilin sonucunu bilmek ve öngörmek kast suçundan cezaya neden olur. Öte yandan, cezaları kesinleştiği halde cezaevine alınmayanlar, şartlı salıverilmeden yararlananlar, mahkemece cezası ertelenen kişiler (sağlık, hamilelik, çocuk sahibi olma gibi nedenlerle) vb) de oy kullanabilecektir. YSK yukarıda bahsettiğimiz kararda cezaevi dışında yasal olarak oy kullanma hakkını (tahliye, şartlı salıverme, infazın ertelenmesi gibi) ve oy kullanma hakkını yorumlamıştır.
15 Mart 2013 tarihinde Silivri İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı’nı YSK’dan; “15.04.2020 tarihi itibari ile kurumlarına teslim olduktan sonra taksirli suçlardan korona virüs salgını hastalığına sevk edilen hükümlülerin hazırlanacak listelerde yer alıp almayacağı konusunda görüş istedi. Bu görüş talebi YSK tarafından incelenmiş ve 19.03.2023 tarih ve 2023/168 sayılı kararında; “Covid-19 salgını nedeniyle izne sevk edilen taksirli suçlardan hükümlülerin cezaevi listelerine alınmayarak oy kullanabileceklerine karar verildi.
‘OY KULLANMAK İSTEYEN MAHKUMLARIN 2 NİSAN’A KADAR SEÇMEN LİSTESİNE KAYIT OLMASI GEREKMEKTEDİR’
Seçimler ikinci cinsiyete yapılırsa cezaevlerindeki kişilerin oy verme durumlarında bir değişiklik olur mu? İkinci türe geçişte seçmen kütüğünü değiştirmeyen hükümlüler bundan etkilenir mi?
YSK’nın 1 Mayıs 2018 tarih ve 337 sayılı kararına göre, seçim kütükleri tasfiye edildikten sonra, dışarıdakiler gibi mahkûmların da kaydı yapılamıyor. Bu nedenle oy kullanmak isteyen tutukluların 2 Nisan’a kadar tutuklu seçmen listesine kaydolması gerekiyor. Ancak YSK’nın Aralık 2023 tarihli kararında, “d) Taksirli kabahatler (cezaevinden firar edenler dahil) dışındaki tutuklulara (cezaevinden firar edenler dahil) ilişkin bilgiler Adalet Bakanlığından alınır ve tutanakları Ceza infaz kurumlarında bulundukları için daha önce sicilleri dondurulan mahpuslar, oy verme gününün prestijiyle serbest bırakılıyor.” Olacak bir şey olursa kayıtları ‘Oy Verebilir’ yapılacak.” Yukarıda belirtilen faktör doğrultusunda, birinci veya ikinci tür seçimlerde tahliye için oy kullanabilen mahkumlar için yasal bir düzenleme bulunmaktadır.
‘BİZE YANSIYAN OLUMSUZ BİR DURUM VEYA BAŞVURU YOKTUR’
Cezaevlerindeki mahkumların oy kullanma süreçlerini takip ediyorsunuz. Son seçimlerde herhangi bir aksilikle karşılaştınız mı?
Bize yansıyan olumsuz bir durum ya da uygulama yok. Genel olarak bir sorun olup olmadığı konusunda bilgi vermek mümkün değil ama şu ana kadar bize yansıyan olumsuz bir durum ya da uygulama yok.
Cezaevlerinde sandık güvenliği nasıl sağlanır?
Anayasa’nın 67/5 maddesi ceza infaz kurumlarında sandık güvenliğini düzenlemektedir. Bu unsurda, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy kullanma ve oyların sayım ve kullanılmasında seçim güvenliği açısından alınması gereken tedbirlerin Yüksek Seçim Kurulunca belirlendiği ve seçimlerin Yüksek Seçim Kurulunca yapılacağı belirtilir. misyoner yargıcın yerinde yönetimi ve kontrolü.
